Manual for performance evaluation process

၀န္ထမ္းအရည္အေသြးအကဲျဖတ္အမွတ္ေပးလုပ္ငန္းစဥ္
နိဒါန္း
လူ႕စြမ္းအား အရင္းအျမစ္ ဖြံ႕ျဖဳိးမႈ ဌာန ( Human Resources Department ) မွာ အလုပ္လုပ္ေနသူတိုင္း အခ်ိန္တန္လွ်င္ မျဖစ္မေန လုပ္ေဆာင္ရမည့္ ( Performance Appraisal )၀န္ထမ္းအရည္အေသြး အကဲျဖတ္မွတ္တမ္းျပဳစုျခင္း ဆိုေသာလုပ္ငန္းစဥ္ ကို မလႊဲမေရွာင္သာ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ရမည္မွာ အေသအခ်ာပင္ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ ဟုိတယ္တြင္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၂ ၾကီမ္ လုပ္ေဆာင္ရပါသည္။ ထိုသို႕ လုပ္ေဆာင္သည့္အခါတိုင္း ၾကဳံေတြရသည့္ ျပသနာ အခက္အခဲေလးမ်ား အားေလွ်ာ့နည္းသြားေစရန္ရည္ရြယ္ျပီးယခု ကဲ့သို႕ ေရးသားျပဳစုခဲ့ပါသည္္။ ကၽြန္ေတာ္၏ ဟုိတယ္တြင္ လက္စြဲအျဖစ္ ၾကီးၾကပ္ေရးမွဴးအဆင့္မွအထက္ အရာရွိၾကီးငယ္ဟူသမွ် ဖတ္ရႈျပီး ပိုမို နားလည္သေဘာေပါက္စြာျဖင့္ လက္ေအာက္၀န္ထမ္းမ်ား၏ အေျခအေနကိုအမွန္အတိုင္း ေဖၚထုတ္သိရွိျပီး လိုအပ္သလို ေလ့က်င့္ေပးျခင္း သင္ယူေလ့လာေစျခင္း။အေျပာင္းအလဲျပဳလုပ္ေပးျခင္း ၊ စသည္ျဖင့္ လုပ္ငန္းကို ေအာင္ျမင္ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္သြားႏိုင္ေစေရးအတြက္ ရည္ရြယ္ေရးသားျပဳစုခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

အမွာ

ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔ေန႔စဥ္ လုပ္ေဆာင္ရန္ႏွင့္လုိက္နာရန္ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ကုမၸဏီအသီးသီးလက္ေအာက္ရွိ စက္႐ုံအလုပ္႐ုံမ်ား၊ အေရာင္းဆုိင္မ်ား၊ ဟုိတယ္မ်ား အားလုံးတူညီေသာအခ်က္အလက္မ်ားမွာ လုပ္ငန္းမွ ရည္ၫြန္း သတ္မွတ္ ထားသည့္စံႏႈန္း ျပည့္မီျခင္း၊ ေ႐ွ႕သုိ႔တုိးတက္ေက်ာ္လြန္ေအာင္ျမင္ျခင္း၊လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္ႏုိင္ရန္လုိအပ္ ေသာ အရည္အေသြး ႐ိွျခင္းတုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။
ထုိေၾကာင့္ဌာနအသီးသီးတုိ႔သည္ ၿပိဳင္ဆုိင္ၾကျခင္းျဖင့္ မိမိအတြက္လည္းေကာင္း၊ ဌာနအတြက္လည္းေကာင္း အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ေအာင္ေဆာင္႐ြက္ျခင္းတုိ႔ကုိျပဳလုပ္ၾကရသည္။ ေဆာင္႐ြက္ရေသာလုပ္ငန္းမ်ား ရလဒ္ေကာင္းမြန္ေစရန္ အတြက္စစ္ေဆးေမးျမန္းျခင္း၊ အကဲျဖတ္အမွတ္ေပးမွတ္တမ္းတင္ျခင္းျဖင့္ (လုပ္သားအေပၚတန္ဘုိးျဖတ္ျခင္း) တုိင္းတာ စစ္ေဆးမႈမ်ားျပဳလုပ္ရသည္။
လုပ္သား၏ လုပ္ငန္းေဆာင္႐ြက္မႈအေပၚတန္ဘုိးျဖတ္ျခင္း ဟူသည္မွာ ထုတ္ျပန္ထားေသာစည္းကမ္းမ်ား လုိက္နာ ေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ျခင္း၊ လုပ္သားစြမ္းေဆာင္ရည္ျပည့္၀မႈအနည္း ႏွင့္အမ်ားေပၚမူတည္၍ သက္ဆုိင္ရာဌာနအႀကီးအကဲမ်ား နားလည္စြာဆုံးျဖတ္ႏုိင္မႈ၊ တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေစမႈ၊ ဘက္လုိက္မႈမ်ားအားျပဳျပင္ႏုိင္ျခင္း၊ ဌာနတြင္းပိုမိုေခ်ာေမြ႕ ေကာင္းမြန္ ေစျခင္း တို႔ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။အကဲျဖတ္အမွတ္ေပးျခင္းသည္ရာထူးေျပာင္းလဲ ျခင္း၊ လစာတုိးျမွင့္ျခင္း၊ဌာနေျပာင္းေ႐ြ႕ျခင္း၊ ႏႈတ္ထြက္ေစျခင္းစသည္ျဖင့္၀န္ထမ္းႏွင့္ ပုိမုိနီးစပ္လာေစပါသည္။
အကဲျဖတ္အမွတ္ေပးျခင္းသည္ စည္းကမ္းလုိက္နာျခင္းဟုလက္ခံရမည္ျဖစ္၏။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးၾကပ္မႈ အသီးသီးမွ အကဲျဖတ္ျခင္း၊ စည္းကမ္းလုိက္နာျခင္းသည္ စီးပြားေရးလုပ္ေဆာင္ရာ၌အေရးႀကီးေသာေသာ့ခ်က္ျဖစ္သည္။ စည္းကမ္း လုိက္နာရန္မည္သို႔ေဆာင္႐ြက္ရမည္၊ မည္သို႔ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ရမည္၊ တုိးတက္ေအာင္ျမင္ေအာင္မည္သို႔ ေဆာင္႐ြက္ရမည္ စသည္တုိ႔ျဖစ္သည္။

မာတိကာ
– အကဲျဖတ္ရာ၌ ျဖည့္စြက္ရမည့္အခ်က္မ်ား
– အႀကီးအကဲ၏တာ၀န္ယူႏိုင္စြမ္း
– အကဲျဖတ္ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္ေသာလမ္းၫႊန္ခ်က္
– အကဲျဖတ္အမွတ္ေပးျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္းခ်က္
– အကဲျဖတ္အမွတ္ေပးရာ၌ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္အခ်က္မ်ား
– ပုံမွန္အေျခအေနမွခြဲထြက္ေနေသာ၀န္ထမ္းအားအမွတ္ေပးရာတြင္လိုက္နာလုပ္ေဆာင္ရန္ၫႊန္ၾကားခ်က္

အကဲျဖတ္ရာ၌ျဖည့္စြက္ရမည့္အခ်က္မ်ား။
၁။ စည္းကမ္းလုိက္နာမႈ၊အရည္အေသြးျပည့္၀မႈတုိ႔ျဖင့့္ ပိုမုိေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ေစျခင္း၊
၂။ လုိအပ္ေသာရည္မွန္းထားသည့္အခ်က္အလက္မ်ားအား၀န္ထမ္းမ်ားအားနားလည္သေဘာေပါက္ေစျခင္း၊
၃။ မိမိရ႐ွိထားေသာရာထူးႏွင့္သင့္ေလွ်ာ္မႈ႐ွိျခင္း၊
၄။ ၀န္ထမ္း၏တုိးတက္မႈအေျခအေနသုံးသပ္ဆုံးျဖတ္ရန္၊လုိအပ္လွ်င္ျပန္လည္ျပဳျပင္သုံးသပ္ရန္၊
၅။ ဦးေဆာင္ၫႊန္ၾကားသူမ်ားႏွင့္၀န္ထမ္းအားနီးစပ္ေစျခင္း၊
၆။ လုပ္ငန္း၏အရည္အေသြးအားအမွန္တကယ္ျမင္ျခင္း၊
၇။ မိမိဌာန၏အလုပ္အေျခအေနအားသိ႐ွိနားလည္ျခင္း၊အႀကီးအကဲၫႊန္ၾကားေပးသည္မ်ားကုိလက္ခံေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ျခင္း၊

အႀကီးအကဲ၏တာ၀န္ယူႏုိင္စြမ္း

၁။ အမွတ္ေပးအကဲျဖတ္မည့္အႀကီးအကဲသည္ မိမိ၀န္ထမ္းအားအေသးစိတ္အခ်က္အလက္မ်ားအပါအ၀င္ ၀န္ထမ္း
အေၾကာင္း ၀န္ထမ္းႏွင့္ပတ္သက္သည့္အေၾကာင္းအရာအခ်က္အလက္မ်ားအား သိ႐ွိရမည္။
၂။ အမွတ္ေပးအကဲျဖတ္ရာ၌ပုဂိၢဳလ္စဲြမျဖစ္ေစရ၊ မပါ႐ွိေစရပဲအလုပ္ျဖင့္သာသက္ေသျပေစရမည္။
၃။ တရားမွ်တမႈ႐ွိေစရမည္။
၄။ အမွတ္ေပးအကဲျဖတ္မည့္အႀကီးအကဲသည္၀န္ထမ္းမ်ား၏စိတ္ေနသေဘာထားကုိသိ ႐ွိနားလည္ႏုိင္စြမ္းသူျဖစ္ရမည္။
၅။ အလုပ္တခု၏အက်ဳိးအျပစ္ကုိခြဲျခားသိျမင္ႏုိင္စြမ္းသူျဖစ္ရမည္။
၆။ အမွတ္ေပးအကဲျဖတ္မည့္အႀကီးအကဲသည္ မိမိ၀န္ထမ္းႏွင့္ရင္းႏွီးပြင့္လင္းမႈ႐ွိစြာျဖင့္ အကဲျဖတ္အမွတ္ေပးရမည္
ျဖစ္ၿပီး ျပဳျပင္ရန္႐ွိသည္တုိ႔ကုိနည္းမ်ဳိးစုံျဖင့္ျပဳျပင္ႏုိင္ေစ ရမည္။
၇။ အမွတ္ေပးအကဲျဖတ္မည့္အႀကီးအကဲသည္ သက္ဆုိင္သည့္လုိက္နာရန္စည္းကမ္းအားလုံးကုိသိ႐ွိနားလည္ေနရမည္။

အကဲျဖတ္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ေသာလမ္းၫႊန္ခ်က္
သက္ဆုိင္ရာဌာနမ်ားလြယ္ကူစြာေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ရန္၀န္ထမ္းေရးရာဌာနမွအမွတ္ ေပးစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း၊ ပုံစံအားလုံးကုိသတ္မွတ္ပုိင္းျခားထားသည့့္အခ်ိန္ကာလအတြင္း ဌာနမ်ားသုိ႔ေပးပုိ႔သြားမည္ျဖစ္သည္။

၁။ အမွတ္ေပးအကဲျဖတ္ရာ၌သတ္မွတ္ထားေသာစနစ္က်စံခ်ိန္မီပုံစံကုိသာသုံးစြဲျခင္းျဖင့္အက်ဳိးအျမတ္တူညီမႈရ႐ွိႏုိင္မည ္ျဖစ္သည္။
အလြန္ေကာင္းအဆင့္ (၁၀-၉) ၀န္ထမ္းအားလုံး၌အေတာ္ဆုံးအေကာင္းဆုံးျဖစ္ျခင္း။
ေကာင္းသည့္အဆင့္ (၈-၇) သတ္မွတ္အတုိင္းအတာျပည့္မီအဆင့္အထိလုိက္နာေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ျခင္း။
အသင့္အတင့္ (၆-၅) သတ္မွတ္ရည္မွန္းခ်က္အတုိင္းအတာျပည့္မီရန္အတြက္ အနည္းငယ္ျပဳျပင္ေပးရန္လုိအပ္ျခင္း။
အသင့္အတင့္ထက္နည္း (၄-၃) ျပဳျပင္မႈလုပ္ေပးရန္လုိအပ္ျခင္း၊အလုပ္၌သုံး၍ရ႐ံုအဆင့္သာ႐ွိျခင္း။
ညံ့့သည့္အဆင့္ (၂-၁) သတ္မွတ္ရည္မွန္းခ်က္စံခ်ိန္ထက္နိမ့္ေသာအဆင့္၊ေက်နပ္ဖြယ္ရာမ႐ွိသည့္အဆင့္။

အထက္ပါအဆင့္မ်ားအတုိင္းအမွတ္ေပးၿပီး၊ ၀န္ထမ္းမ်ားအားသိ႐ွိနားလည္လက္ ခံေၾကာင္းလက္မွတ္ေရးထုိး အတည္ျပဳ ေစရမည္ျဖစ္သည္။

၂။ ဌာနအတြင္း႐ွိ၀န္ထမ္းမ်ားအားအမွတ္ေပးရာအခ်ိန္တုိင္းအခါတုိင္းတြင္၎၀န္ထမ္း သည္လုပ္ငန္း၏ ျပန္လည္ျပဳျပင္ တုိးတက္လာမႈမ်ား၊ ေလ်ာ့နည္းသြားမႈမ်ား႐ွိလာခဲ့ပါလွ်င္ ၎၀န္ထမ္းအားအလုပ္၌ေနရာခ်ထားမႈ၊ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္မႈ၊ မွန္ကန္ေစႏုိင္ေရးအတြက္ စဥ္းစားရမည္။

၃။ ဌာနအႀကီးအကဲမ်ားမွအမွတ္ေပးရာတြင္ဘက္လုိက္ျခင္းမ႐ွိေစရပဲ၊ တရားမွ်တမႈ႐ွိေစရမည္။ ထုိေၾကာင့္ အၾကီးအကဲမ်ား သည္ မိမိ၀န္ထမ္းမ်ားအေပၚေစတနာထား႐ွိျခင္း၊၀န္ထမ္း မ်ား၏အရည္အေသြးကုိျပည့္၀ေစျခင္း၊ မိမိဌာန႐ွိ၀န္ထမ္းမ်ား မိမိအပါအ၀င္ အလုပ္၏ အရည္အေသြးျပည့္၀စြာေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ျခင္း႐ွိရမည္။

အကဲျဖတ္အမွတ္ေပးျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍အဓိပၸါယ္႐ွင္းလင္းခ်က္

၁။ လုပ္ငန္းသေဘာနားလည္ျခင္း။
၀န္ထမ္းသည္မိမိေဆာင္႐ြက္ေနေသာအလုပ္(သုိ႔) အျခားအလုပ္တခုခုအားနား လည္မႈ႐ွိမ႐ွိသုံးသပ္ျခင္း၊
အလုပ္႔အရည္အေသြးျပည့္၀စြာတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ႏုိင္ျခင္း၊ကၽြမ္း က်င္စြာတာ၀န္ယူေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ျခင္း။
၂။ အလုပ္ကိုေခ်ာေမြ႕ေျပျပစ္စြာေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ျခင္း။
သတ္မွတ္ထားေသာစံခ်ိန္စံၫႊန္းျပည့္မီေအာင္ေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ျခင္း၊ ရာႏႈန္းျပည့္ အၿမဲမခုိမကပ္ေဆာင္႐ြက္ျခင္း၊
အလုပ္မွန္ကန္မႈ႐ွိျခင္း။
၃။ တာ၀န္ယူႏုိင္မႈ။
မိမိအားေပးအပ္ေသာတာ၀န္ကုိသြက္လက္စြာ၊ စိတ္ပါ၀င္စားစြာျဖင့္အေကာင္း ဆုံးအေနအထားရေအာင္
ေဆာင္႐ြက္ထမ္းေဆာင္ႏုိင္ျခင္း။
၄။ အလုပ္ခ်ိန္မွန္ကန္ျခင္း။
မိမိနားရက္မွတပါးအလုပ္ပ်က္ကြက္ျခင္း၊ ေနာက္က်ျခင္းမ်ဳိးမ႐ွိျခင္း၊အလုပ္ခ်ိန္ ကုိဂ႐ုစုိက္ျခင္း။
၅။လုံ႔လ၀ီရိယ႐ွိျခင္း။
မည္သည့္အလုပ္တြင္မဆုိစိတ္ပါ၀င္စားစြာအထူးေကာင္းမြန္ေအာင္ အၿမဲေဆာင္ ႐ြက္တတ္ျခင္း။
၆။ ႐ုိးသားေျဖာင့္မတ္ျခင္းႏွင့္ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမႈ။
အမ်ား၏ခ်ီးက်ဴးမႈခံယူူႏုိင္ရေလာက္ေအာင္ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမႈ႐ွိျခင္း။
၇။ ဌာနအႀကီးအကဲ၊လုပ္ေဖၚကုိင္ဖက္မ်ားႏွင့္ရင္းႏွီးစြာပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္လုိစိတ္႐ွိျခင္း။
လုပ္ေဖၚကုိင္ဖက္မ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း၊မိမိလုပ္ငန္းဌာနအတြင္းစည္းလုံးညီညြတ္ မႈ႐ွိစြာေနတတ္ျခင္း၊ ဌာနအႀကီးအကဲမ်ား၊လုပ္ငန္းခြင္ႀကီးၾကပ္ေဆာင္႐ြက္သူမ်ား၊လုပ္ေဖၚ ကိုင္ဖက္အျခား၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ လိုစိတ္႐ိွျခင္း။
၈။ စိတ္ေနသေဘာထား၊အမူအက်င့္ႏွင့္စည္းကမ္းလိုက္နာသူ။
ထုတ္ျပန္ထားေသာစည္းကမ္းမ်ား၊ သတိေပးေၾကျငာခ်က္မ်ား၊ မူ၀ါဒမ်ားကုိအၿမဲ ႐ုိေသေလးစားလုိက္နာျခင္း။
၉။ အလုပ္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာနည္းသစ္မ်ားကုိလက္ခံႏုိင္စြမ္း႐ွိျခင္း။
လြယ္ကူသည္ျဖစ္ေစ၊ခက္ခဲသည္ျဖစ္ေစမည္သည့္အလုပ္မ်ဳိးကုိမဆုိေလ့လာ သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ႏုိင္ျခင္း။
၁၀။ တီထြင္ဖန္တီးႏုိင္စြမ္း႐ွိျခင္း။
မိမိေဆာင္႐ြက္ေနေသာအလုပ္ကုိပိုမိုေကာင္းမြန္စြာေဆာင္႐ြက္ႏုိင္သည့္နည္းလမ္းမ်ားကုိ တီထြင္အသုံးျပဳႏုိင္ျခင္း။
၁၁။ ႀကီးၾကပ္ၫႊန္ၾကားႏုိင္စြမ္းႏွင့္ေဖးမတဲြေခၚႏိုင္စြမ္း႐ိွျခင္း။
လုပ္သားမ်ားအားႀကီးၾကပ္ၫႊန္ၾကားႏုိင္ျခင္း၊ေဖးမတြဲေခၚႏုိင္သည့္အရည္အခ်င္း မ်ဳိးႏွင့္ျပည့္၀ျခင္း၊ ၀န္ထမ္းမ်ားမွ
ေလးစားယုံၾကည္အားကုိးေလာက္သည့္တရားမွ်တမႈႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္း။
၁၂။ လမ္းၫႊန္မႈေပးႏုိင္ျခင္း၊လက္ေအာက္ငယ္သားမ်ားအားသင္ျပေပးႏိုင္မႈ႐ိွျခင္း။
တုိးတက္မႈအတြက္စိတ္ပါ၀င္စားစြာဦးေဆာင္မႈေပးႏုိင္ျခင္း။
၁၃။ ကုိယ္ပုိင္ဆုံးျဖတ္ႏုိင္စြမ္းႏွင့္အလုပ္ခြင္ျပႆနာမ်ားအားေျဖ႐ွင္းႏုိင္စြမ္း႐ွိျခင္း။
ျပႆနာတစုံတရာျဖစ္ပြားပါကခ်က္ျခင္းေျပျပစ္ေခ်ာေမာစြာဆုံးျဖတ္ေျဖ႐ွင္းႏုိင္ ျခင္း။

အကဲျဖတ္အမွတ္ေပးရာ၌ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္အခ်က္မ်ား

၀န္ထမ္းအားမိမိတုိ႔လုပ္ငန္းအလုိက္ရည္ၫႊန္း၍စံႏႈန္းသတ္မွတ္ထား႐ွိသည့္အဆင့္ သုိ႔ေရာက္႐ွိေၾကာင္းႏွင့္ မိမိအားႀကီးၾကပ္သူမွၫႊန္ၾကားဦးေဆာင္ရာအတုိင္းလုိက္နာေဆာင္ ႐ြက္ျခင္းေၾကာင့္ပုိမုိေကာင္းမြန္လာေၾကာင္း အသိေပး အေၾကာင္းၾကားႏုိင္ရမည္။

ျဖည့္စြက္ရန္အခ်က္မ်ား
၁။ ၀န္ထမ္းသည္၎င္းအားမည္သည့္ေနရာတြင္တာ၀န္ခ်ထားသည္ကုိသိေစရမည္။
၂။ မိမိယူထားေသာတာ၀န္အေၾကာင္းႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲသူမွသိေစရမည္။
၃။ လုပ္ငန္းႀကီးၾကပ္သူသည္မည္သည့္အခ်က္အလက္၊မည္ကဲ့သို႔ၫႊန္ၾကားရမည္၊မည္ကဲ့ သုိ႔ျပဳျပင္ ကာကြယ္ႏုိင္သည္
ကုိသိရမည္။
၄။ လုပ္ငန္း၏ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲသူႏွင့္ ၀န္ထမ္းတုိ႔ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ရမည္။
၅။ ၀န္ထမ္းသည္မိမိ၏အလုပ္၌ေက်နပ္ႏွစ္ၿခဳိက္မႈ႐ွိရန္ေဆာင္႐ြက္ေပးရမည္။
၆။ လုပ္ငန္း၏အရည္အေသြးျပည့္၀ေသာ၀န္ထမ္းမ်ားျဖစ္လာေအာင္ႏွင့္ဟုိတယ္ဖံြ႕ၿဖဳိး လာေအာင္ေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ရမည္။

အကဲျဖတ္အမွတ္ေပးရာ၌စဥ္းစားဆင္ျခင္ ရမည့္အခ်က္မ်ား
၁။ ဌာနအႀကီးအကဲသည္ ဘက္မလုိက္ပဲစိတ္ထားျဖဴစင္စြာေဆာင္႐ြက္ႏုိင္စြမ္း႐ွိရမည္။
၂။ ၀န္ထမ္းအကဲျဖတ္အမွတ္ေပးလမ္းၫႊန္စာအုပ္ပါအတုိင္းေျပာဆုိ႐ွင္းျပေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ရမည္။ အေျပာအဆုိဆင္ျခင္ရမည္။
၃။ သိသာထင္႐ွားသည့္အေထာက္အထားမ်ားလုိအပ္လွ်င္ထုတ္ျပႏုိင္ရမည္။
၄။ ျပႆနာတစုံတရာကုိေျဖ႐ွင္းရာ၌ ၀န္ထမ္းအားသိေစရန္မွာမိမိတုိ႔ဌာနအတြက္မည္ကဲ့သုိ႔အက်ဳိး႐ွိေၾကာင္း၊ a
ေကာင္းလွ်င္ေကာင္းေၾကာင္း၊မေကာင္းလွ်င္မေကာင္းေၾကာင္း ေျပာျပႏုိင္ရမည္။
၅။ ျပတ္သားတိက်စြာဆုံးျဖတ္ရာ၌၀န္ထမ္းသည္မိမိအတြက္မည္ကဲ့သုိ႔အႀကိမ္ႀကိမ္ျပဳျပင္ ေသာ္လည္း
စြမ္းေဆာင္ႏုိင္စြမ္းမ႐ွိျခင္း။
၆။ ဌာနအႀကီးအကဲကုိယ္တုိင္အကဲျဖတ္အမွတ္ေပးရသည့္ျဖစ္၍ကိစၥ၊ျပႆနာေျဖ႐ွင္းရာ ၌ကုိယ္တိုင္ပါ၀င္ေျဖ႐ွင္းရမည္။

ပုံမွန္အေျခအေနမွခြဲထြက္ေသာ၀န္ထမ္းအားအမွတ္ေပးရာတြင္လုိက္နာလုပ္ေဆာင္ ရန္ၫႊန္ၾကားခ်က္။
အကယ္၍ေအာက္ပါ၀န္ထမ္းမ်ားအရည္အေသြးျပည့္၀သူမ်ားျဖစ္လာေစရန္ အတြက္မည္သုိ႔ျပဳျပင္ရမည္နည္း။

၁။ သေဘာေပါက္ရန္ခက္ခဲသူ
စစျခင္းတိက်ျပတ္သားစြာေျဖ႐ွင္း၍မရ၊ မိမိအားနားလည္သေဘာေပါက္ႏိုင္ ေအာင္အႀကိမ္ႀကိမ္အခါခါအခ်ိန္ေပး၍ သြန္သင္ဆြဲေဆာင္ရမည္။ ၎သည္လုပ္ငန္း၌ ၾကာ႐ွည္စြာထမ္းေဆာင္ေနသူ(သုိ႔)ပင္ကုိယ္စိတ္ေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ နားလည္သေဘာေပါက္လက္ခံႏုိင္မည္ဟုယူဆ၍ မရေသာ္လည္း တာ၀န္ယူျပီး မိမိအေပၚသေဘာေပါက္ႏုိင္ေအာင္ႀကဳိးစားရမည္။အဘယ္ ေၾကာင့္ ၎းမွလက္ခံႏုိင္မႈမ႐ွိေၾကာင္း က္ို ေယဘုယ် ဆန္းစစ္ရန္ လုိအပ္ၿပီး၊အမွတ္ေပးျခင္း အားလက္မခံျခင္း၊ ေက်နပ္မႈမ႐ွိျခင္းတုိ႔ႏွင့္ပတ္သက္၍စဥ္းစားရမည္။

၂။ လြယ္ကူစြာလက္ခံတတ္သူ
အမွားအမွန္ကုိလြယ္ကူစြာလက္ခံတတ္သူသည္ စိတ္ပါ၍ျဖစ္သည္ (သုိ႔)မေရရာသည့္မွန္ကန္မႈမ်ဳိးမျဖစ္ေစရပါ။ မိမိအားအၿငိဳးထားမည္ကုိစုိးရိမ္၍လက္ခံျခင္းမ်ဳိးျဖစ္ခဲ့ပါ လွ်င္မည္သည့္နည္းျဖင့္ျဖစ္ေစအက်ဳိးအေၾကာင္းျပေျဖ႐ွင္းႏုိင္ရမည္။ ၀န္ထမ္းမ်ား၏ နားလည္သေဘာေပါက္မႈသည္တဆင့္ၿပီးတဆင့္၀န္ထမ္းအခ်င္းခ်င္းပိုမိုနီးစပ္မႈ႐ွိလာေစ
ရန္ရည္႐ြယ္၍ျပဳျပင္ေပးျခင္းမ်ားအေလးေပးျပဳလုပ္ရမည္။

၃။ စိတ္တုိတတ္သူ
မိမိေျပာဖုိ႔ခ်ည္းသက္သက္ထက္ပုိ၍နားေထာင္ႏုိင္ရန္ႀကဳိးစားရမည္။၎င္းစိတ္ထဲ႐ွိသမွ် ေျပာသည္ကုိဆုံးေအာင္နားေထာင္ပါ။ စကားဆုံး၍ရပ္သြားသည္ႏွင့္ ၎ေျပာသမွ်ကုိမွတ္ မိေနသည္ကုိျပႏုိင္ရမည္။ အခြင့္အေရးရသည္ႏွင့္၀န္ထမ္းႏွင့္ရင္းႏီွးပြင့္လင္းစြာေႏြးေထြး သည့္ဆက္ဆံမႈျပဳလုပ္ေျပာဆုိဆက္ဆံရမည္။ ရက္အနည္းငယ္ၾကာေသာအခါ၀န္ထမ္းအား ေခၚ၍စကားေျပာရန္ ႏွင့္ ၎င္း၀န္ထမ္းႏွင့္ထပ္မံ၍ရင္းႏွီးစြာ အက်ဳိးအေၾကာင္းေဆြးေႏြး ေျပာဆုိႏုိင္ရမည္။အကယ္၍၀န္ထမ္းစိတ္မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနလွ်င္ျငင္းခုံမႈမျဖစ္ပြားေအာင္ ႀကဳိးစားၿပီးနားေထာင္ေပးရမည္။ျပဳျပင္မႈမ႐ွိခဲ့လွ်င္ထပ္ေခၚၿပီးစကားေျပာရမည္။ဤအႀကိမ္ တြင္၀န္ထမ္းသည္ နားေထာင္သူျဖစ္ရမည္။ၿပီးေနာက္၎င္း၏ျပဳျပင္ရန္လုိအပ္သည့္အရာ မ်ားကုိမည္ကဲ့သုိ႔ျပဳျပင္ႏုိင္ေၾကာင္း နည္းေပးလမ္းျပေျပာျပေပးရမည္။

၄။ ႏႈတ္ဆိတ္ေနတတ္ေသာ၀န္ထမ္း
မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္ေၾကာက္သြားျခင္း၊ တစ္မ်ဳိးျဖစ္သြားျခင္းႏွင့္၎ ၏စိတ္ အေျခအေန ပုံမွန္အတုိင္း႐ွိမ႐ွိ သုံးသပ္ရန္၊ ေမးခြန္းကုိမေျဖမီစဥ္းစားႏုိင္ရန္အခ်ိန္ေပးရ မည္။ ၀န္ထမ္းသည္ မည္သည့္အရာ မည္သည့္အလုပ္ အား အထူး စိတ္၀င္စားမႈ႐ွိသည္ကုိႀကိဳးစား ေဖၚထုတ္၍ ၀န္ထမ္း၏အျမင္သေဘာကုိသိေအာင္ႀကဳိးစားရန္၊ တစ္ႀကိမ္ႏွစ္ႀကိမ္ထက္ပုိ၍ အခ်ိန္ေပးျပီး ၀န္ထမ္းႏွင့္ေျပာဆို ေဆြးေႏြးရန္ျဖစ္ပါသည္။
၅။ ေၾကာက္တတ္ေသာ၀န္ထမ္း
၀န္ထမ္းကို သူ႕အလိုအေလွ်ာက္ လႊတ္ေပးထားရန္ ႏွင့္ သူ ကၽြမ္းက်င္နားလည္သည့္ အေၾကာင္းေျပာဆိုရန္ျဖစ္သည္ ။ ေၾကာက္ရြ႕ံျခင္းကင္းေစရန္ႏွင့္ ၄င္းအားေျပာလိုသည္ကို ေျပာႏီုင္ရန္ အခြင့္အေရးေပးျပီးေျပာရမည္။ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျပီးေသာ အလုပ္အေၾကာင္း ျပန္လည္သုံးသပ္ေဆြးေႏြးရမည္။